حفاری ۵ چاه در فاز ۱۱ پارس جنوبی

 محمد مشکین‌فام درباره آخرین وضعیت توسعه فاز ۱۱ به عنوان آخرین طرح توسعه باقی‌مانده از میدان گازی پارس جنوبی گفت: طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با تمرکز بر سکوی جنوبی که در موقعیت مرزی بین ایران و قطر واقع شده، در حال اجراست و به‌منظور تسریع در توسعه این موقعیت، برنامه اجرایی طرح توسعه فاز ۱۱ بر مبنای استفاده حداکثری از تأسیسات موجود طراحی شده است.

وی با یادآوری اینکه در گام نخست، پایه سکو (جکت) که پیش‌تر به‌منظور بهره‌برداری از همین موقعیت طراحی و در یارد قشم ساخته شده بود، دو هفته گذشته بارگیری و ظرف یک‌ماه آینده در موقعیت نصب خواهد شد، افزود: بلافاصله پس از پایان نصب و با قرارگیری دکل حفاری روی پایه سکو، حفر چاه‌های این موقعیت آغاز خواهد شد و انتظار می‌رود حفاری پنج حلقه چاه مورد نیاز برای تحقق تولید اولیه از این سکو (۵۰۰ میلیون فوت مکعب در روز) تا ابتدای سال آینده پایان یابد.

انتقال سکوی C فاز ۱۲ ابتدای سال آینده

به گفته این مقام مسؤول، با توجه به رو به پایان بودن تولید گاز از سکوی C فاز ۱۲، این سکو ابتدای سال آینده از موقعیت مذکور جدا و برای شروع تولید گاز از سکوی جنوبی فاز ۱۱ در این موقعیت نصب می‌شود، همچنین برنامه‌ریزی‌شده تا گاز تولیدی از طریق اتصال این سکو به خط‌لوله دریایی موجود سکوی C فاز ۱۲ به پالایشگاه خشکی همین فاز منتقل شود.

مشکین‌فام تأکید کرد: حفاری هفت حلقه چاه باقیمانده این موقعیت نیز پس از راه‌اندازی سکوی تولیدی انجام خواهد شد تا تولید با ظرفیت کامل از این موقعیت با تولید روزانه یک میلیارد فوت مکعب محقق شود.

کاهش فشار میدان از ۵ سال آینده آغاز می‌شود

مدیرعامل این شرکت ایرانی در پاسخ به این پرسش که «آیا اتمام تولید از سکوی C فاز ۱۲ تا ابتدای سال آینده، نشان‌دهنده شروع افت تولید از میدان گازی پارس جنوبی چهار سال زودتر از پیش‌بینی‌های پیشین است؟» گفت: برداشت گاز از مخزن پارس جنوبی براساس مکانیزم انبساط گاز انجام می‌شود، به این معنا که تولید گاز از این مخزن با کاهش تدریجی فشار مخزن مترادف است که موضوعی طبیعی در تمامی مخازن گازی به‌شمار می‌آید، اما این کاهش طبیعی و پیوسته فشار گاز تنها تا زمان رسیدن فشار چاه به حداقل فشار مورد نیاز برای انتقال گاز از دریا به پالایشگاه خشکی امکان‌پذیر است و پس از رسیدن به این محدودیت فشاری، به‌دلیل عدم امکان کاهش بیشتر فشار، به ناچار نرخ تولید گاز به‌تدریج کاهش می‌یابد و پس از گذشت چند سال تولید از آن چاه به اتمام می‌رسد.

وی با بیان این توضیحات تأکید کرد: بنابراین می‌توان گفت در تمامی سکوهای تولیدی میدان گازی پارس جنوبی، از همان روز نخست تولید، افت فشار آغاز شده است، اما به جز دو سکوی A و C فاز ۱۲ که نرخ تولید روزانه گاز از آنها هم‌اکنون به ترتیب، ۸۲ و ۲۳۰ میلیون فوت‌مکعب است، فشار دیگر سکوهای میدان در نقطه‌ای بالاتر از محدودیت فشاری جهت انتقال گاز به خشکی قرار دارند، بنابراین این سکوها می‌توانند با تمام ظرفیت خود گاز برداشت کنند، اما با ادامه کاهش فشار ناشی از تولید در میدان، به‌تدریج در آینده نزدیک از نرخ تولید تعداد دیگری از این سکوها نیز کاسته خواهد شد.

مشکین‌فام با اشاره به مقدار کم این کاهش در سال‌های ابتدایی و نیز ورود سکوهای جدید فازهای ۱۱، ۱۳، ۱۴ و ۲۲-۲۴ به مدار تولید، تأکید کرد: این کاهش ابتدا خیلی محسوس نخواهد بود، اما ظرف پنج سال آینده به نقطه‌ای خواهیم رسید که این کاهش قابل توجه خواهد شد.

موقعیت فاز ۱۲ دلیل افت سریع‌تر برداشت گاز

مدیرعامل شرکت توسعه‌دهنده میدان گازی پارس جنوبی درباره چرایی افت سریع‌تر تولید از دو سکوی فاز ۱۲ و تفاوت این فاز با سایر فازهای میدان نیز توضیح داد: میدان گازی پارس جنوبی مانند بسیاری از میدان‌های نفت و گاز یک میدان ناهمگن محسوب می‌شود و ضخامت مخزن و خواص آن در بخش‌های مختلف میدان متفاوت است، به گونه‌ای که در بخش‌های مرکزی میدان ضخامت لایه‌های گازی بیشتر و سنگ مخزن هم خواص مناسب‌تری برای ذخیره و انتقال گاز به سمت چاه دارد، اما با حرکت به سمت فازهای کناری مخزن، هم از ضخامت ستون گازی کاسته شده و هم خواص مخزنی ضعیف‌تر می‌شوند، بر اساس همین قاعده و با اطلاعات به‌دست آمده از چاه‌های توصیفی فاز ۱۲ (نخستین چاه حفر شده در هر سکو)، از ابتدا کوتاه‌تر بودن مدت زمان تولید از سکوهای این فاز پیش‌بینی شده بود.

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «آیا توسعه موقعیت D این طرح نیز به دلایل ذکر شده از دستور کار این شرکت خارج شد؟»، گفت: پس از حفر چاه توصیفی موقعیت D مشخص شد که خواص آن ناحیه از سایر بخش‌های فاز ۱۲ بسیار ضعیف‌تر بوده و توسعه آن صرفه اقتصادی ندارد، بنابراین توسعه سکوی چهارم فاز ۱۲ از دستور کار خارج شد.

برنامه‌ریزی برای توسعه تمامی میدان‌های گازی خلیج فارس

محمد مشکین‌فام با اشاره به پیش‌بینی افت قابل توجه تولید از میدان گازی پارس جنوبی در آینده نزدیک، استمرار تولید از این میدان مشترک و تحقق وعده تأمین ۷۵ درصدی گاز کشور تا ۲۵ سال آینده را نیازمند توسعه میدان‌های دیگر خلیج فارس عنوان کرد و گفت: این شرکت، افزون بر میدان گازی پارس جنوبی، مسئولیت توسعه و تولید میدان‌های گازی دیگری در خلیج فارس را نیز به‌عهده دارد که از جمله این میدان‌ها می‌توان به پارس شمالی، فرزاد A، فرزاد B، گلشن، فردوسی، کیش و بلال اشاره کرد.

وی تأکید کرد: هدف تعیین‌شده برای تأمین ۷۵ درصد گاز کشور تا ۲۵ سال آتی، مربوط به توسعه و تولید از تمامی میدان‌های گازی تحت مدیریت است، بر این اساس و مطابق با برنامه‌ریزی‌های انجام شده، با توسعه میدان بلال و تکمیل توسعه فاز ۱ میدان کیش، گاز تولیدی این میدان‌ها برای جبران کاهش تولید سکوهای فاز ۱۲ به پالایشگاه این فاز انتقال خواهد یافت.

این مقام مسؤول با بیان اینکه افزون بر مطالعات و برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای توسعه این میدان‌ها، این شرکت برنامه‌ریزی جامعی برای استمرار تولید از میدان گازی پارس جنوبی در دستور کار خود دارد، گفت: این برنامه حفر چاه‌های جدید (Infill) از سکوهای تولیدی موجود، نصب ایستگاه‌های تقویت فشار (کمپرسور)، افزودن خطوط لوله دریایی و تعریف سکوهای جدید تولیدی در نواحی خارج از بلوک‌بندی فعلی میدان (از جمله موقعیت یلدا که حفاری نخستین چاه آن در دست انجام است) را شامل می‌شود که مراحل نهایی مطالعاتی خود را طی می‌کند.

وی در پایان اظهار کرد: همه تلاش‌ها بر این است تا با برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های استمرار تولید از میدان گازی پارس جنوبی و همچنین توسعه و تولید از سایر میدان‌های گازی تحت مدیریت، شرکت نفت و گاز پارس تا ۲۵ سال آینده به عنوان قطب اصلی تأمین گاز مورد نیاز کشور فعالیت کند.