استراتژی هفت‌گانه بلینکن برای افغانستانِ پس از آمریکا

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در سخنان خود از "فصل جدید" در افغانستان گفت.

وی تاکید کرد: اکنون پروازهای نظامی آمریکا به پایان رسیده است و نیروهای ما افغانستان را ترک کرده‌اند. فصل جدیدی از تعامل آمریکا با افغانستان آغاز شده است. این یکی از مواردی است که ما با دیپلماسی خود در آن رهبری می‌کنیم. ماموریت نظامی به پایان رسید. ماموریت دیپلماتیک جدیدی آغاز شده است. بنابراین در اینجا برنامه ما برای روزها و هفته‌های آینده اعلام می‌شود:

اول اینکه، ما یک تیم جدید برای کمک به رهبری این مأموریت جدید ایجاد کردیم. از امروز ما حضور دیپلماتیک خود را در کابل متوقف کردیم و عملیات خود را به دوحه قطر منتقل کردیم که به زودی به طور رسمی به کنگره اعلام می‌شود. با توجه به شرایط امنیتی نامشخص و اوضاع سیاسی در افغانستان، گام محتاطانه‌ای برداشته شد. و بگذارید از این فرصت استفاده کنم و از سفیر برجسته خودمان در کابل راس ویلسون تشکر کنم که در ژانویه ۲۰۲۰ از بازنشستگی خارج شد و سفارت ما را در افغانستان رهبری کرد و در طول یک دوره بسیار چالش‌برانگیز، کارهای استثنایی و شجاعانه انجام داده است.

در حال حاضر، ما از این پست در دوحه برای مدیریت دیپلماسی خود با افغانستان، از جمله امور کنسولی، مدیریت کمک‌های بشردوستانه و همکاری با متحدان، شرکا و ذی‌نفعان منطقه‌ای و بین‌المللی برای هماهنگی تعامل و پیام‌رسانی خود به طالبان استفاده خواهیم کرد. تیم ما در آنجا به دست یان مک‌کری رهبری می‌شود که در سال گذشته به عنوان معاون هیات ما در افغانستان خدمت کرده بود. هیچکس بهتر از او برای انجام این کار آمادگی ندارد.

دوم اینکه، ما تلاش‌های بی‌وقفه خود را برای کمک به آمریکایی‌ها، اتباع خارجی و افغان‌ها برای خروج از افغانستان در صورت انتخاب خودشان، ادامه می‌دهیم. اجازه دهید به طور مختصر در مورد آمریکایی‌هایی که در افغانستان باقی مانده‌اند، صحبت کنم.

ما تلاش فوق‌العاده‌ای کردیم تا به آمریکایی‌ها فرصتی برای خروج از این کشور بدهیم. در بسیاری از موارد، با آنها صحبت و آنها را راهی فرودگاه کردیم. از کسانی که در افغانستان خود را آمریکایی می‌نامند و قصد خروج از این کشور را دارند، تاکنون تأییدیه‌ای مبنی بر تخلیه یا خروج حدود ۶۰۰۰ تن از آنها دریافت کرده‌ایم. این تعداد به احتمال زیاد همچنان با ورود نفرات جدید در حال گسترش خواهد بود.

ما معتقدیم هنوز تعداد کمی از آمریکایی‌ها، زیر ۲۰۰ تن و احتمالاً نزدیک به ۱۰۰ تن، در افغانستان باقی مانده‌اند و می‌خواهند آنجا را ترک کنند. ما تلاش داریم تا تعداد دقیق آنها را مشخص کنیم و در اولین فرصت جزئیات بیشتری منتشر خواهد شد. یکی از چالش‌های مربوط به تعیین تعداد دقیق این است که ساکنان طولانی مدت در افغانستان دارای گذرنامه آمریکایی هستند و ما سعی می‌کنیم تعیین کنیم که آیا آنها می‌خواهند آنجا را ترک کنند یا نه. بسیاری از آنها شهروندی دوگانه و خانواده‌های بزرگ در افغانستان دارند و سال‌هاست آنجا ساکن هستند. برای بسیاری، این یک انتخاب دردآور است. تعهد ما به آنها و به همه آمریکایی‌ها در افغانستان و هر جای دنیا همچنان ادامه دارد. حفاظت و رفاه آمریکایی‌های خارج از کشور حیاتی‌ترین و ماندگارترین ماموریت وزارت خارجه باقی می‌ماند. اگر یک آمریکایی در افغانستان به ما بگوید که فعلا می‌خواهد بماند و سپس در یک هفته یا یک ماه یا یک سال بعد به ما بگوید که "نظرم تغییر کرده است"، ما به آنها کمک می‌کنیم که بروند.

‌علاوه بر این، ما به شدت برای تخلیه و جابجایی افغان‌هایی که در کنار ما کار می‌کردند و در معرض خطر خاص اقدام تلافی‌جویانه هستند، کار کردیم. ما بسیاری را بیرون آورده‌ایم، اما بسیاری هنوز آنجا هستند. ما به کار خود برای کمک به آنها ادامه می‌دهیم. تعهد ما به آنها ضرب‌الاجل ندارد.

سوم اینکه، ما طالبان را پایبند خواهیم کرد که به مردم اجازه دهد آزادانه از افغانستان خارج شوند. طالبان متعهد است که به هر کسی که اسناد و مدارک مناسب را داشته باشد، اجازه دهد کشورش را به صورت امن و منظم ترک کند. آنها این را بارها به صورت خصوصی و علنی گفته‌اند. روز جمعه یک مقام ارشد طالبان بار دیگر این موضوع را در تلویزیون و رادیو گفت و من از او نقل قول می‌کنم؛ "هر افغان می‌تواند این کشور را ترک کند، از جمله کسانی که در صورت تمایل و به هر دلیلی ممکن است برای آمریکایی‌ها کار کنند."

بیش از نیمی از کشورهای جهان به ما ملحق شده‌اند و اصرار دارند که طالبان اجازه دهد مردم آزادانه به خارج از افغانستان سفر کنند. تا امروز بیش از ۱۰۰ کشور گفته‌اند که انتظار دارند طالبان به مجوزهای سفر کشورهای ما احترام بگذارد. و همین چند ساعت پیش، شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای این مسئولیت را تعیین کرد و زمینه را برای پاسخگویی طالبان در صورت سرپیچی فراهم کرد.

بنابراین اجماع بین‌المللی در این مورد قوی است و قوی خواهد ماند. ما طالبان را به تعهدش مبنی بر آزادی حرکت برای اتباع خارجی، دارندگان ویزا و افغان‌های در معرض خطر پایبند می‌کنیم.

چهارم اینکه، ما برای اطمینان از عبور ایمن آنها تلاش خواهیم کرد. امروز صبح من با وزرای خارجه همه کشورهای گروه هفت شامل انگلیس، فرانسه، آلمان، کانادا، ایتالیا، ژاپن و همچنین قطر، ترکیه، اتحادیه اروپا و دبیرکل ناتو رایزنی کردم. ما در مورد چگونگی همکاری ما برای تسهیل سفرهای ایمن به خارج از افغانستان، از جمله بازگشایی هر چه سریعتر فرودگاه غیرنظامی کابل بحث کردیم و از تلاش‌های قطر و ترکیه به ویژه برای تحقق این امر بسیار قدردانی می‌کنیم. این امر تعداد کمی از پروازهای چارتری روزانه را ممکن می‌کند و این برای هر کسی که می‌خواهد از افغانستان خارج شود، کلیدی است.

ما همچنین در تلاش هستیم تا راه‌هایی را برای حمایت از آمریکایی‌ها، سکنه مقیم قانونی و افغان‌هایی که با ما کار کرده‌اند و ممکن است تصمیم بگیرند از راه‌های زمینی حرکت کنند، شناسایی کنیم. اینطور فرض نمی‌کنیم که هر یک از این موارد آسان یا سریع خواهد بود. این مرحله کاملاً متفاوتی از تخلیه‌ای است که به تازگی به پایان رسیده است. برای عبور مجموعه جدیدی از چالش‌ها به زمان نیاز است، اما روی آن کار می‌کنیم. جان بس، سفیر پیشین ما در افغانستان این کار را بر عهده خواهد گرفت.

پنجم اینکه، ما بر روی ضد تروریسم متمرکز خواهیم ماند. طالبان متعهد شده است که از استفاده گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان به عنوان پایگاه عملیات خارجی که می‌تواند ایالات متحده یا متحدان ما را تهدید کند، از جمله القاعده و دشمن قسم خورده طالبان "داعش خراسان" جلوگیری کند. در اینجا نیز ما آنها را نسبت به آن تعهد مسئول می‌دانیم. اما در حالی که ما از طالبان انتظار داریم، این بدان معنا نیست که ما به طالبان تکیه می‌کنیم. ما خودمان در نظارت بر تهدیدها هوشیار خواهیم بود و توانایی‌های قوی ضدتروریسم را در منطقه حفظ می‌کنیم تا در صورت لزوم این تهدیدها را خنثی کنیم، همانطور که در چند روز گذشته با حمله به عوامل کمک‌کننده به داعش و تهدیدهای قریب‌الوقوع در افغانستان نشان دادیم و همانطور که در مناطق اطراف جهان که در آنها نیروهای نظامی زمینی نداریم، این کار را انجام می‌دهیم.

اجازه دهید من مستقیماً درباره مشارکت ما با طالبان در این زمینه و سایر مسائل صحبت کنم. ما طی چند هفته گذشته با طالبان تعامل داشتیم تا عملیات تخلیه خود را اجرا کنیم. در آینده هرگونه تعامل با یک دولت به رهبری طالبان در کابل تنها از یک جهت انجام می‌شود؛ منافع حیاتی ملی ما. اگر بتوانیم با دولت جدید افغانستان به گونه‌ای کار کنیم که به حفظ آن منافع کمک کند، از جمله بازگشت امن مارک فرریکس، شهروند آمریکایی که از اوایل سال گذشته در این منطقه گروگان گرفته شده است، و به گونه‌ای که ثبات بیشتری را برای این کشور و منطقه به ارمغان بیاورد و از دستاوردهای دو دهه گذشته محافظت کند، ما این کار را خواهیم کرد.

اما ما این کار را براساس اعتماد یا اعتقاد انجام نمی‌دهیم. هر گامی که برمی‌داریم نه بر اساس آنچه دولتی به رهبری طالبان می‌گوید، بلکه براساس آن چیزی خواهد بود که برای عمل به تعهدات خود انجام می‌دهد. طالبان به دنبال مشروعیت و حمایت بین‌المللی است. پیام ما این است که هر نوع مشروعیتی و هر حمایتی باید به دست آید. طالبان می‌تواند با رعایت تعهدات و وظایف مربوط به آزادی سفر، احترام به حقوق اولیه مردم افغانستان از جمله زنان و اقلیت‌ها، پایبندی به تعهدات خود در مبارزه با تروریسم، عدم اعمال خشونت تلافی‌جویانه علیه کسانی که ماندن در افغانستان را انتخاب می‌کنند، تشکیل یک دولت فراگیر که بتواند نیازها را برآورده سازد و خواسته‌های مردم افغانستان را منعکس کند، این کار را انجام دهد.

ششم اینکه، ما به کمک‌های بشردوستانه خود به مردم افغانستان ادامه می‌دهیم. این درگیری تلفات وحشتناکی بر مردم افغانستان وارد کرده است. میلیون‌ها تن آواره داخلی شده‌اند. میلیون‌ها تن با گرسنگی و حتی قحطی روبرو هستند. همچنین پاندمی کرونا افغانستان را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. ایالات متحده به حمایت‌های بشردوستانه به مردم افغانستان ادامه می‌دهد. مطابق با تحریم‌های ما علیه طالبان، این کمک‌ها از طریق دولت صورت نمی‌گیرد بلکه از طریق سازمان‌های مستقل مانند آژانس‌های سازمان ملل متحد و گروه‌های مردم نهاد انجام می‌شود و ما انتظار داریم که طالبان یا هیچکس دیگری مانع این تلاش‌ها نشود.

و مورد هفتم اینکه، ما دیپلماسی گسترده بین‌المللی خود را در مورد این مسائل و بسیاری دیگر از مسائل ادامه خواهیم داد. ما معتقدیم زمانی که با متحدان و شرکای خود هماهنگ کار کنیم، می توانیم بسیار بیشتر از این عمل کنیم و از اهرم بسیار بیشتری استفاده کنیم. طی دو هفته گذشته ما مجموعه‌ای از تعاملات دیپلماتیک فشرده را با متحدان و شرکای خود برای برنامه‌ریزی و هماهنگی راه پیش رو در افغانستان داشتیم. من با وزرای خارجه ناتو و گروه هفت رایزنی کردم. من با ده‌ها تن از همتایانم به صورت یک به یک صحبت کرده‌ام. متحدان و شرکای ما اهداف ما را دارند و متعهد به همکاری با ما هستند. در روزهای آینده در مورد این موضوعات بیشتر خواهم گفت.

نکته اصلی که امروز می‌خواهم بگویم این است که کار آمریکا در افغانستان ادامه دارد. ما برنامه‌ای برای آینده داریم. ما آن را عملی می‌کنیم. این لحظه تأمل می‌طلبد. جنگ در افغانستان یک تلاش ۲۰ ساله بود. ما باید درس‌هایی از آن بیاموزیم و اجازه دهیم این درس‌ها نحوه تفکر ما در مورد مسائل اساسی امنیت ملی و سیاست خارجی را شکل دهد. ما این را به دیپلمات‌های آینده، سیاستگذاران، رهبران نظامی و اعضای نیروهای مسلح بدهکار هستیم. ما این را به مردم آمریکا بدهکار هستیم.

ما بی‌وقفه روی امروز و آینده متمرکز می‌شویم. ما مطمئن می‌شویم که از فرصتی برای عمل به تعهد خود در قبال مردم افغانستان بهره می‌بریم، از جمله با استقبال از هزاران تن از آنها در جوامع ما، همانطور که در طول تاریخ مردم آمریکا قبلاً بارها چنین کرده‌اند. همچنین ما از تمام مردان و زنان شجاع ایالات متحده و دیگر کشورها که جانشان را برای این ماموریت طولانی به خطر انداخته یا فدا کردند، قدردانی می‌کنیم.