اقتصاد سلامت در «پساکرونا» چگونه شکل خواهد گرفت

بابک زمانی، در نوشتاری به مقوله دنیای «پساکرونا» اشاره کرد و افزود: همه می‌پرسند دنیای «پسا کرونا» چگونه دنیایی خواهد بود و همه هم پاسخ‌هایی از پیش آماده دارند.

وی ادامه داد: بی‌تردید کرونا همچون طاعون قرون وسطی یا انفجار برج‌های دوقلو، جهانی ذاتاً متفاوت رقم خواهد زد ولی چگونه و تا چه حد و در چه زمینه‌هایی پاسخ‌هایی می‌توان داد اما قطعاً این یکی از آزمون‌هایی است که تنها محک تجربه و گذر ایام، آن را روشن خواهد کرد. رودخانه جادو که مثل همیشه همه را شگفت زده خواهد کرد. در زمینه پزشکی و مسائل مربوط به‌سلامت پیشاپیش می‌توان حدس‌هایی زد.

زمانی گفت: شاید مهم‌ترین پیام کرونا آن باشد که در دوران دیجیتالی آن هم با این گستردگی، سلامت جز در معنای اجتماعی آن در هیچ تعبیر دیگری نمی‌گنجد. چگونه می‌توانی از سلامت خود اطمینان داشته باشی در حالی‌که کالبدی در همسایگی‌ات محیط کشت میلیون‌ها ویروس شده و چیزی از درون دارد توان او را در این مصاف سهمگین می‌فرساید؟ چیزی مربوط به دشواری‌ها و امکانات او. ویروس کرونا سلامت را از مطب‌ها و کلینیک‌های خصوصی خواهد ربود و به خانه‌های بهداشت به پزشک خانواده و به امکانات اجتماعی خواهد سپرد. مصاف پیروزمندانه جوامعی که از پیش چنین بسترهایی را آماده داشتند، در پیش روی ماست.

وی افزود: تأثیر مهم دیگر کرونا بر سست کردن بنیاد سرمایه‌داری است، آن هم درست در همان مکانیسم‌هایی که تاب‌آوری این سیستم را حتی در زمان پیشرفت‌های دیجیتالی و هوشمند امکان‌پذیر ساخته بودند. امکانات دیجیتالی که می‌توانستند بالقوه وضعیت عادلانه‌تر و سالم‌تری را برای تمام کره مسکون رقم بزنند!

زمانی ادامه داد: سرمایه در جهان امروز با تمسک به راه‌های مختلف مصرف‌گرایی consumptionslism و «تولیدِ مصرف» توانسته بود بر بسیاری از بحران‌ها و تضادهای اساسی خود ولو موقتی فائق آید. کرونا با تعطیل بسیاری از این مکانیسم‌ها مثل توریسم با تمام ابعاد فزاینده‌اش و خیابان‌هایی که تنها جلوه و جلا می‌فروختند، می‌تواند ضربه‌ای سهمگین بر بنیاد سرمایه‌داری وارد کرده تضادهای درونی آن را برملا سازد.

وی افزود: سیستم سلامت کشور ما به عنوان نمونه‌ای از این مصرف‌گرایی به شمار می‌رود. اقتصاد سلامت در حالی‌که همچنان پای‌بست قوانین سرمایه‌داری آن‌هم از نوع انکار شده‌اش است (که تاریخ نشان داده خطرناک‌تر است) و درحالی‌که در تنگنای این سیستم رفته‌رفته توان تأمین نیازهای پایه سلامت را از دست می‌داد به طور ناخودآگاه و به شکلی اجتناب‌ناپذیر به اشکال مختلف آن مصرف‌گرایی پیش‌گفته متوسل شد که نه تنها در اشکال صاف و ساده آن (روش‌های متعدد کازمتیک) نمود پیدا می‌کرد، بلکه در خدمات اساسی‌تر هم از هسته واقعی و لازم آن عدول و به کارهایی پرداخت که در اصل چیزی به جز همان «تولیدِ مصرف» نبودند.

زمانی گفت: ویروس با زدودن تمام این اشکال ولو به صورت موقت ما را در شرایطی قرار داده که راهی به جز بازگشت به همان هسته‌های واقعی و مطلقاً الزامی باقی نمانده است. باشد که همه از مسئولین تا پزشکان و مردم با این واقعیت روبرو شویم و این کارگاه آموزشیِ بازگشت به خویش را مغتنم بشماریم.