استرس های کرونا در کودکان/مراقب روح و روان بچه ها باشیم

 فریبا عربگل، با اشاره به سوگواری کودکان در بحران ها، اظهار داشت: بچه ها نیز همانند بزرگ ترها وقتی با از دست دادن و فقدان عزیزی مواجه می شوند دچار واکنش سوگواری می شوند و به محض اینکه کودک گریه یا بی تابی کرد نباید یادآوری کرد که گریه بد است و دیگران با دیدن اشک هایش غمگین می شوند.

وی با تاکید بر اینکه اغلب بزرگسالان تمایل ندارند درباره مشکلات و مسائل فقدان عزیزان با کودکان خود صحبت کنند، افزود: این موضوع دلایل مختلفی دارد که یکی از مهمترین دلایل آن ایجاد درد و رنج در خود والد و یا بزرگ ترها است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اینکه قدرت کلام ضعیف تر کودکان نسبت به بزرگ ترها یکی از مهم ترین عللی است که کودکان نمی توانند به درستی احساسات خود را کنترل و یا بیان کنند، خاطرنشان کرد: ممکن است بزرگسالان اصلاً متوجه تغییر حالات روحی و روانی کودکان نشوند بنابراین باید از طریق رفتار کودکان متوجه شویم که چه احساسی دارند و در چه شرایطی به سر می برند.

عربگل توضیح داد: فقدان عزیزان و یا از دست دادن بخش جدانشدنی زندگی است بنابراین به هر میزان که از این مسائل اجتناب یا فرار کنیم باز هم احتمال اینکه خودمان یا بچه ها از دست دادن را در زندگی تجربه کنیم زیاد است، حتی این از دست دادن می تواند از دست دادن معلم، دوست و یا همکلاسی باشد.

فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوان ادامه داد: حتی از دست دادن یک توانایی مثلاً در اثر ضربه و یا حادثه می تواند در کودکان واکنش سوگ ایجاد کند.

وی تاکید کرد: اپیدمی کرونا برای کودکان نیز مشکلات جدی را فراهم آورده که از مهم ترین آن می توان به بیماری، مرگ و یا از دست دادن سیستم های حمایتی مثل مدرسه رفتن، بازی و یا تعامل با دیگران اشاره کرد.

عربگل با بیان اینکه فقدان و مرگ عزیزانی که در اثر کرونا از بین رفته اند می تواند موجبات استرس کودکان را فراهم آورد خاطرنشان کرد: به طور مثال اگر کودکی در شرایط دیگری پدر و مادر و یا یکی از عزیزان خود را از دست می داد، به احتمال زیاد از این فقدان کمترآزار می دید چرا که اطرافیان بیشتر در کنار او بودند و نقش حمایتی پررنگ تری را تجربه می کرد ولی در این بازه زمانی با توجه به توصیه های بهداشتی مبنی برمحدودیت ارتباط و تماس فیزیکی کودکان و حتی بزرگسالان بیش از پیش در معرض خطر افسردگی هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اینکه فقدان های ناشی از کرونا برای کودکان بسیار متعدد است، گفت: در شرایط کرونایی کودکان خیلی بیشتراز قبل احساس تنهایی می کنند زیرا شیوع کرونا فقط باعث مرگ و میر نمی شود، بلکه باعث جلوگیری کودکان از رفتن به مدرسه شده و همچنین ارتباط آنان را با سایر کودکان، دوستان و معلم کمرنگ کرده است، بنابراین کودکانی که عزیزی را از دست داده اند در شرایط سختی به سرمی برند.

وی به خانواده هایی که کودک خردسال دارند و در عین حال عزیزی را از دست داده ند، توصیه کرد: لازم است فردی آگاه در این شرایط از کودک مراقبت کند. این فرد باید مسئول مراقبت از کودک باشد و او را تنها نگذارد همچنین کودک نیز با این فرد بزرگسال ارتباط نزدیک و مناسبی داشته باشد.

ایجاد شرایطی که کودک بتواند احساسات خود را آشکارا بیان کند دومین توصیه عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود.

عربگل گفت: ترس از گفتگو و عدم آگاهی کافی از چگونگی رفتار با کودکان مهم ترین عاملی است که در بیشتر موارد باعث می شود که با کودکان ارتباط مناسبی نداشته باشیم، مثلاً بزرگسالان حتی اجازه نمی دهند کودکان احساسات خود را در فقدان ها آشکار کنند و به محض اینکه کودک گریه یا بی تابی می کند مدام به او یادآوری می کنند که گریه بد است یا دیگران با دیدن اشک های او غمگین می شوند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تاکید کرد: نباید بر احساسات بچه ها سرپوش بگذاریم و در حالی که بچه ناراحت است و می خواهد گریه کند مدام بگوییم گریه نکن. بزرگسالان ناخواسته حرف هایی به کودکان می زنند که این حرف ها بر روح و روان کودک تاثیر منفی دارد.

وی ادامه داد: بزرگسالان راه های مختلفی برای ابراز احساسات دارند، آنها می توانند درباره ناراحتی ها و غم هایشان حرف بزنند و از این طریق احساسات خود را تخلیه کنند ولی کودکان خصوصاً کودکانی که قدرت کلام ضعیف تری دارند نمی توانند درباره احساسشان گفت و گو کنند و این درحالی است که هر چه سن کودک پایین تر و از نظر شناختی ضعیف تر باشد بروز احساسات برای او دشوار تر خواهد بود.

عربگل خواندن مطالب، کتاب و یا انیمیشن هایی با موضوع سوگ و یا از دست دادن را راه حل مناسبی برای کمک به کودکان دانست و توضیح داد: دریافت اطلاعات از این منابع به کودکمان کمک می کند تا متوجه شود در این دنیا تنها نیست بلکه دیگران نیز با این مشکلات و موضوعات درگیر هستند و این شرایط را تجربه می کنند. این راهکار می تواند تسکینی برای کودکان باشد.

وی ادامه داد: ممکن است کودک از دیدن بچه ای در آغوش پدر یا مادرش احساس حسادت کند، ما نمی توانیم بگوییم چرا احساس حسادت می کنی چرا که حسادت هم نوعی احساس است و باید طوری رفتار کنیم که او بداند که ما متوجه احساساتش هستیم.

فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوان در پایان تاکید کرد: در فقدان هایی که کودکان با آن مواجه می شوند با مشاهده علائمی و یا هر گونه صحبت درباره خودکشی و یا آسیب رساندن به بدن حتی با لفظ شوخی، طولانی شدن دوره سوگ (بیش از ۶ ماه) و در نوجوانان در صورت مصرف سیگار و یا الکل حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.