قوانین و مقررات برگزاری انتخابات نیازمند بازنگری جدی است

عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور صبح امروز (چهارشنبه- به عنوان مجری برگزاری انتخابات در مراسم افتتاحیه یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی با تشریح ویژگی‌های انتخابات این دوره مجلس تصریح کرد: در این دوره، طراحی، ارتقا و عملیاتی کردن سامانه‌های یکپارچه و دقیق برای برگزاری انتخابات، علاوه بر تحقق دولت الکترونیک در حوزه انتخابات، شکل جدیدی از هماهنگی نظام‌مند، کارآمد و اثربخش میان سطوح مختلف مدیریت کشور را به نمایش گذاشت و با بکارگیری سامانه‌های هوشمند و دقیق الکترونیک و غیرالکترونیک، ضامن سلامت و صحت انتخابات و اطمینان بخش برای ملت ایران در عرصه سیاسی انتخابات بود.

وزیر کشور اعلام نتیجه انتخابات مجلس زودتر از همه دوره‌های قبل، برگزاری انتخابات در شرایط ویژه و بدون بروز کمترین مساله امنیتی، تایید کامل صحت انتخابات در همه حوزه‌های اصلی و فرعی از سوی شورای نگهبان و مشارکت ۴۲.۵۷ درصد افراد واجد شرایط در انتخابات را از ویژگی‌های مهم دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی برشمرد.

رحمانی فضلی همچنین گفت: قوانین و مقررات برگزاری انتخابات خصوصاً انتخابات مجلس شورای اسلامی، حقیقتاً نیازمند بازنگری جدّی است و امیدواریم در تعاملی سازنده بین «دولت دوازدهم» و «مجلس یازدهم»، شاهد بررسی و تصویب لایحه جامع انتخابات که رافع بسیاری از اشکالات و نواقص در زمینه انتخابات است، باشیم.

متن گزارش وزیر کشور به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم
با عرضِ تبریک به مناسبت عیدِ سعیدِ فطر و آرزوی قبولیِ طاعات و عباداتِ همه مسلمین جهان خصوصاً حضار گرامی، پروردگار بلندمرتبه و بزرگ را سپاسگزارم که توفیقِ عبادتش را در ماه مبارک رمضان نصیبمان کرد، و شُکر می‌کنم که در طلیعه «گام دوم انقلاب»، با لطف و رحمتِ بیکران خود، به ما توفیقِ خدمت به ملتِ شریفِ ایرانِ اسلامی را، از طریقِ برگزاریِ انتخابات دوره یازدهمِ مجلس شورای اسلامی اعطا نمود.

ضمن بزرگداشتِ نام و یاد بنیان‌گذار کبیر جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) و شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی، و دوران دفاع مقدس، و شهدای حرم، خصوصاً سردار دلها «حاج قاسم سلیمانی»، مراتب تشکّرِ عمیق خود را از سکاندار انقلاب اسلامی، مقام عظمای ولایت، برای حمایت و هدایتِ حکیمانه جهت انجام امرِ ستُرگِ انتخابات،  همچنین از ریاست محترم جمهور، که در مقامِ پاسدارِ قانون اساسی، راهنما و پشتیبانِ مجریان و ستاد انتخابات بودند، صمیمانه تشکر و قدردانی نمایم.

وزارت کشور مفتخر است که به عنوان مجریِ برگزاریِ انتخابات، بر اساسِ سیاست‌های کلیِ انتخابات و با رعایت اصلِ «قانون‌مداری، بی‌طرفی و امانت‌داری» و «تلاش برای ارتقای شاخص‌های کیفیِ اجرا»، انجام عملیاتِ بزرگِ انتخابات دوره یازدهم را فرصتی برای « احقاقِ حقِ مدنیِ ملت » جهت شرکت در اداره امور کشور و میدانی برای تحقق کارآمدی، و نمایشِ توان و اقتدارِ اجراییِ دولت مبدل نمود. بر اساس مولفه‌هایِ اجرایی و مدیریتی، برگزاری انتخابات در ۲ اسفند ۱۳۹۸، برگِ زرّینی از کارنامهِ انتخابات در نظام جمهوری اسلامی ایران را رقم زده است.

در این دوره؛ طراحی، ارتقا و عملیاتی کردن سامانه‌های یکپارچه و دقیق برای برگزاری انتخابات، علاوه بر تحققِ دولتِ الکترونیک در حوزه انتخابات، شکل جدیدی از هماهنگیِ نظام‌مند، کارآمد و اثربخش، میانِ سطوحِ مختلفِ مدیریتِ کشور را به نمایش گذاشت. علاوه بر این، بکارگیریِ سامانه‌های هوشمند و دقیقِ الکترونیک و غیرالکترونیک، ضامنِ سلامت و صحتِ انتخابات و اطمینان‌بخشِ برای ملتِ ایران در عرصه سیاسی انتخابات بود.

اکنون که بر اساس قانون و به عنوان وزیر کشور، افتخار حضور در مراسمِ افتتاحیه¬ی یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی را دارم، مایلم چکیده‌ای از روندِ برنامه‌ها، اقدامات و عملکرد وزارت کشور و دیگر نهادهای همراه در برگزاری انتخابات اخیر را که به صورت همزمان، با میاندوره مجلس خبرگان رهبری برگزار گردید، به محضر ملت شریف ایران و شما حضارِ گرامی تقدیم نمایم.

۱- در گام نخست، ستاد انتخابات کشور در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۹۸ و به فاصله¬ی ۱۰ ماه قبل از برگزاری انتخابات تشکیل و بلافاصله در ۳۱ استان کشور ستاد های متناظر شکل گرفت و روندهای اجرایی بر اساس برنامه ریزی دقیق آغاز گردید. شعارِ محوریِ ستاد در این دوره، عبارت بود از : انتخابات ۹۸؛ گام دوم انقلاب، قانون¬مداری و بیطرفی، انسجام ملی.

۲-به منظور ارتقای دانش و مهارت‌های انتخاباتی، وزارت کشور، طرحِ جامعِ آموزش را پس از «آسیب‌شناسی اجرایی» انتخابات¬های گذشته و با متون و سبک جدید طراحی نمود، و با برگزاری (۱۰) همایش توجیهیِ متمرکز در مشهد مقدس و (۲۳۴۶- برنامه آموزشی در استان‌ها، شهرستان‌ها و بخش‌ها، بیش از (۵۰۰ هزار نفر) از عوامل و مجریان انتخابات را آموزش داد.

۳- این دوره از انتخابات؛ به دلیل «اتفاقات آبان ماه ۹۸، شهادتِ سردار سلیمانی، جان باختن تعدادی از هموطنان در سقوطِ هواپیمای مسافری و نیز شیوع ویروس کرونا» از حساسیت بالایی برخوردار بود؛ اما به لطفِ خداوند متعال، رصد و پیش‌بینی‌های دقیقِ امنیتی در قالب اطلسِ انتخابات، و با بکارگیری ۱۷۰ هزار نفر نیرو از نیروهای انتظامی ،نظامی و مردمی، بدون کمترین مساله امنیتی و در امنیت و آرامش برگزار شد.

۴- بر اساس ماده ۲۵ قانون انتخابات، وزارت کشور، علاوه بر مسئولیتِ اجرایِ قانون، مسئولِ حُسنِ اجرای انتخابات نیز می‌باشد، بدین منظور، با بکارگیری ۴۸ هزار نفر از نیروهای متعهد و آگاه، از اقشار مختلف مردم به عنوان بازرسِ شعب، سربازرس، هیأت‌های بازرسی شهرستان‌ها و استان‌ها، بازرسِ ویژه و هیأت مرکزی بازرسی، از بروزِ تخلفات و سوءِ جریانات، پیشگیری کرد.

۵- از مجموعِ (۲۵- فرآیندِ اجرائیِ انتخابات، (۲۳) فرآیند، کاملاً بصورت الکترونیک انجام شد. علاوه بر آن، در این دوره، امکان ثبت‌نامِ داوطلبان با استفاده از برنامه تلفنِ همراه فراهم گردید. همچنین، برنامه ای که مکانِ شعبه‌ها و ترافیکِ آن‌ها را نشان می‌داد و مردم را جهت انتخاب شعبه نزدیک و کم تراکم راهنمایی می کرد. احرازِ هویتِ رای دهندگان نیز، با استفاده از قریب به ۵۸۰۰۰ دستگاه، و به صورت برخط،‌ انجام گرفت. دستاوردِ مهمِ بکارگیریِ این دستگاه‌ها، «پیشگیری از رای‌های تکراری»، «کشفِ شناسنامه‌های جعلی» و «شناسنامه¬های افرادِ فوت شده» و «کمکِ موثر در تامین سلامتِ انتخابات» بود. علاوه بر آن، امکانِ مدیریتِ تعرفه‌ها به صورت برخط و ارزیابی میزانِ مشارکت در سطحِ ملی، استانی و شهرستانی، از دیگر قابلیت‌های این دستگاهها به شمار می‌رود.

۶- در راستای بند ۱۲ سیاستهای کلیِ انتخابات، ابلاغیِ مقام معظم رهبری، اقدامات و پیش‌بینی‌هایِ لازم برای برگزاری انتخاباتِ تمام رایانه‌ای و کاملاً مکانیزه، برای اخذ و شمارش آراء در «۱۱ استان»، یا «۱۳۹ شهری که انتخابات شوراها در آنها، الکترونیک برگزار شده بود»، یا «۱۷۴ حوزه انتخابیه‌ای که فقط یک نماینده در مجلس دارند»، صورت گرفته بود، ولی با هماهنگی بعمل آمده با شورای نگهبان، امکان عملیاتی شدن به دلایلی که در حوزه های فنی و امنیتی بود، فراهم نشد. امیدواریم انشاءالله در دوره های بعد با همراهی و همکاری مجلس و شورای نگهبان انتخابات را تمام مکانیزه برگزار کنیم.

۷- برگزاری ۳ همایش سراسری برای «استانداران»، «معاونین سیاسی امنیتی به عنوان روسای ستاد انتخابات استان‌ها» و «فرمانداران سراسر کشور»، با حضور ریاست محترم جمهور، معاون اول محترم رئیس جمهور، وزیر محترم امور خارجه، مسئولین محترم شورای نگهبان و دیگر مقامات کشور از دیگر برنامه‌های مهمِ وزارت کشور بود.

۸- از ۱۰ آذرماه ۹۸، ثبت نام از داوطلبان به مدت یک هفته در ۲۰۸ فرمانداری مرکز حوزه انتخابیه، ستاد وزارت کشور و نمایندگی‌های سیاسی خارج از کشور انجام شد، و مجموعاً ۱۶ هزار و ۳۳ نفر شامل: «۱۴ هزار و ۱۱۲ مرد» و «۱ هزار و ۹۲۱ زن» ثبت نام کردند که نسبت به دوره گذشته، حدودِ ۳۳ درصد افزایش داشت.

۹- برای برگزاری انتخابات، هیات‌های اجرایی با حضور ۱۷ هزار و ۹۵۲ نفر از معتمدینِ مردم و مقاماتِ مسئول در شهرستان‌ها و بخش‌ها  در قالب ۱۱۲۳ هیات تشکیل گردید.

۱۰- فرایند رسیدگی به صلاحیت داوطلبان، با استعلام از مراجع چهارگانه، آغاز، و در مرحله اول در هیات های اجرایی برابر با ۹۱.۲ درصد تایید شدند. که با اعلام نظر نهائی شورای نگهبان و با انصراف هایی که حاصل شد، در نهایت، ۵ هزار و ۲۳۳ نفر به عنوان نامزد نهایی در انتخابات شرکت کردند.

۱۱- انتخابات در ۵۴ هزار و ۶۱۱ شعبه ثابت و سیار، برگزار شد و از مجموعِ ۵۷ میلیون ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر واجدِ شرایط؛ ۲۴ میلیون ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفر معادل  ۴۲.۵۷ درصد در انتخابات شرکت کردند.

۱۲- در این دوره، با آموزش‌های بهنگام، برنامه‌ریزیِ دقیق و تلاش قابلِ تقدیرِ مسئولین و عواملِ ذیربط، نتایجِ نهائیِ انتخابات در بسیاری از حوزه‌های انتخابیه تا پایان روز شنبه ۳/۱۲/۹۸ و نتیجه تهران، در ساعت ۱۴ روز یکشنبه ۴/۱۲/۹۸ اعلام و منتشر گردید که شاید، زودترین زمانِ اعلامِ نتیجه انتخابات در ادوارِ مختلف باشد.

۱۳- در مرحله اول، تکلیف ۱۹۷ حوزه انتخابیه از ۲۰۸ حوزه کل کشور تعیین شد و ۲۷۹ نفر از نامزدها به مجلس راه یافتند و انتخابِ ۱۱ نفر از ۱۱ حوزه باقیمانده، به مرحله دوم در ۲۱ شهریورماه موکول گردید. از مجموعِ منتخبانِ مرحله¬ی اول ۲۶۲ نفر مرد و ۱۷ نفر زن می‌باشند.

۱۴-  در این دوره، صحتِ انتخابات در همه حوزه‌های اصلی و فرعی توسط شورای نگهبان تایید شد. این در حالی است که در ۱۰ دوره گذشته به طور میانگین، انتخابات در (۱۲) حوزه، ابطال گردیده بود.

۱۵-  متاسفانه جناب آقای «محمدعلی رمضانی دَستَک» منتخب حوزه انتخابیه آستانه اشرفیه و سرکار خانم «فاطمه رهبر» منتخب حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس، چند روز پس از انتخابات، جان به جان آفرین تسلیم نمودند که علّو درجات آنان را از درگاه خداوند مسئلت داریم.

۱۶- اینجا لازم است از تعامل و همکاری سازنده شورای محترم نگهبان، منتخبین محترم مردم که با شور و شعور سپهر سیاسی کشور را منور نمودند و همچنین از نمایندگان دوره قبل بویژه ریاست محترم مجلس شورای اسلامی جناب آقای دکتر لاریجانی که در عرصه تقنین و نظارت تلاش نمودند و با وزارت کشور همکاری بسیار خوب و مناسب داشتند تشکر و قدردانی نمایم و بویژه از مردم عزیز بویژه تشکر نمایم.

و اما نکته پایانی:

اول این که: قوانین و مقرراتِ فعلیِ برگزاریِ انتخابات، خصوصاً انتخابات مجلس شورای اسلامی، حقیقتاً نیازمند بازنگریِ جدّی است. امیدواریم در تعاملی سازنده بین «دولت دوازدهم» و «مجلس یازدهم»، شاهدِ بررسی و تصویب لایحه جامع انتخابات که در مجلس می باشد و رافع بسیاری از اشکالات و نواقص در زمینه انتخابات است باشیم.

دوم این که: وظیفه خود می‌دانم؛ از شورای نگهبان، هیأت‌های نظارت، هیأت‌های اجرایی، ستاد انتخابات کشور و ستادهای انتخابات استان‌ها، عوامل و مجریان برگزاری انتخابات در سطحِ شعبِ اخذِ رأی، نیروهای انتظامی، نظامی و بسیج، وزارت اطلاعات، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت آموزش و پرورش، ستاد کل نیروهای مسلح، دادستانی کل کشور، سازمان ثبت احوال، سازمان برنامه و بودجه، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، استانداران، فرمانداران، بخشداران و دهیاران، بازرسان وزارت کشور و نیز از اصحاب رسانه، خصوصاً رسانه ملی و فضای مجازی، و به ویژه، ملت شهید پرور ایران اسلامی تقدیر و تشکر نمایم.

در پایان: امیدوارم؛ شما نمایندگانِ محترمِ یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، در پرتوِ لطف و عنایات الهی، با همکاری و تعاملِ جدّی و سازنده با سایر قوا، در راستای تحققِ منویات مقام معظم رهبری و همچنین تحققِ آرمان‌ها، مطالبات و خواستِ ملت عزیز ایران گام بردارید و پشتوانه‌ای محکم برای حفظ، صیانت و تقویتِ نظامِ مقدسِ جمهوری اسلامی به عنوان میراث گرانبهایِ امامِ راحل و شهیدان والا مقام باشید. ان شاء الله از عنایت و توجهتان سپاسگزارم و همه شما عزیزان را به خداوند متعال می‌سپارم.