امام خمینی (ره) به ایجاد نظام سیاسی باثبات می‌اندیشید

 سفارت و رایزنی فرهنگی ایران در پرتوریا، وبینار «نقش امام خمینی (ره) و نلسون ماندلا در تعیین مسیر آینده جهان به عنوان رهبران بزرگ برای همه اعصار» را همزمان با ارتحال ملکوتی امام خمینی (ره) در فضای مجازی برگزار کرد.

در این وبینار، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، علی اکبر ولایتی مشاور عالی مقام معظم رهبری، وزیر خارجه آفریقای جنوبی و جمعی از شخصیت‌های سیاسی و اندیشمند به ایراد سخنرانی پرداختند.

متن سخنرانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

خانم‌ها و آقایان سلام خود و مردم ایران را به شما عزیزان تقدیم می‌دارم و به روان پاک آزاد مردان جهان به ویژه امام خمینی (ره) و نلسون ماندلا درود می‌فرستم.

در این فرصت کوتاه در سی‌ویکمین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) به چند ویژگی شخصیتی ایشان اشاره می‌کنم، ویژگی‌هایی که در کنش و نگرش اجتماعی و سیاسی ایشان تأثیری اساسی داشته است.

امام خمینی (ره) در زندگی فردی و ارتباطات اجتماعی خویش بسیار منظم و قانونمند بودند، از پوشش فردی تا نظم و برنامه‌ریزی‌های شخصی در امور مختلف زندگی؛ ایشان نمونه‌ای از قاعده‌مندی و بهره‌وری منظم از فرصت‌ها و اوقات بودند.

این نظم فردی به ایشان نگرش نظام‌مند به جامعه و سیاست می‌داد، اینکه ایشان در حوزه رفتار اجتماعی حتی مواردی از قبیل مقررات ترافیکی را مشمول مقررات شرعی و دینی می‌دید و تخطی از آن را حرام می‌دانست.

همچنین در اولین سال پیروزی انقلاب به سرعت به تأسیس نظم سیاسی جدید پرداخت، در همان سال نخست پنج انتخابات برگزار شد، انتخابات تعیین نوع رژیم سیاسی ایران، تغییر از سلطنت به جمهوری، دو انتخابات نمایندگان خبرگان قانون اساسی و رأی به قانون اساسی کشور، انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات مجلس شورای اسلامی، بدین‌گونه ظرف یکسال ارکان نظام سیاسی ایران شکل گرفت.

شخصیت منظم، قانون‌گرا و قاعده‌مند امام خمینی (ره) ایشان را به تأسیس و پیگیری نظریه‌ها و نظام‌سازی‌های اجتماعی و سیاسی قانون‌مند سوق داد و جمهوری اسلامی ایران رهاورد این نگرش و مشی شخصیتی قانون‌گرا بود.

ویژگی دیگری که در امام خمینی (ره) بارز بود شخصیت باثبات ایشان است، ایشان در طول زندگی و ایام مبارزه و رهبری از قدرت والای وجودی برخوردار بود، این جمله را ایشان بارها فرموده بود که من در عمرم نترسیده‌ام، آنگاه که مأموران رژیم پیشین او را شبانه به حبس می‌بردند این تعبیر را به کار می‌برد که آنان می‌ترسیدند و من ترسی نداشتم.

امام در پرتوی چنین شخصیتی به جامعه و نظام مستقل، باثبات و غیر وابسته می‌اندیشید، نظام اجتماعی و سیاسی که او بنیان‌سازی آن را داشت و اکنون که چهل سال از آن می‌گذرد چنین الگویی از رهبری در پیش خود دارد. جامعه و نظام سیاسی که در قطب‌بندی بلوک شرق و غرب در دوران جنگ سرد و پس از آن واهمه و هراسی از مرعوب‌سازی‌های ابرقدرت‌ها و قدرت‌های جهانی نداشته باشد، در آقای ماندلا هم چنین شخصیتی را می‌بینیم، ۶۷ سال مبارزه با نژادپرستی و ۲۷ سال حبس و زندانی در شرایط سخت و دشوار، شخصیتی مقاوم و مستحکم را از او ساخت، نظم اجتماعی و الگوی مدیریتی مطلوب در آفریقای جنوبی از چنان شخصیتی تأثیر پذیرفته است.

ویژگی دیگر شخصیتی امام خمینی (ره) شخصیت طبیعی و غیرمتکلف او بود، او مواجه‌ای ساده و ناب و بدون تصنع با انسان‌ها داشت، این شخصیت او در نگرش و کنش مطلوب اجتماعی و سیاسی بسیار مؤثر بود، او نظم سیاسی را پی‌ریزی کرد که روابطش با ملت‌ها و دولت‌ها روابطی صادقانه و بدون پیچیدگی‌های سیاست‌های مزورانه باشد، با صراحت و صداقت از مظلومان دفاع کند، در برابر ظلم و بی‌عدالتی ایستادگی خود را نشان دهد و در پیچ و خم‌های سیاست‌بازی متداول قرار نداشته باشد.

ویژگی مهم و پایانی که از ایشان برمی‌شمارم شخصیت عرفانی امام خمینی (ره) است، ایشان یکی از بزرگان و برجستگان سلوک معنوی جهان اسلام به شمار می‌رود، شخصیتی که هم در عرفان نظری و هم در عرفان عملی دارای برجستگی‌های کم‌نظیری است.

نظریه‌پردازان عرفان اسلامی چهار سفر را برای سالک معنوی برشمردند، سفری که عارف به سوی حق دارد و در این سفر تلاش می‌کند که از حجاب طبیعت و مخلوقات عبور کند و آنها را در آئینه حضرت حق ببیند، پس از پایان این سفر، سفر دومی آغاز می‌شود، سفری است که در افق وجود غیرمتناهی حضرت حق رخ می‌دهد که سختی‌ها و دشواری‌های فراوانی دارد.

پس از آن دو سفر، دو سفر دیگر در راه است، سفری که سالک در حق متوقف نمی‌ماند و به سوی خلق باز می‌آید و کنه و باطل حقایق اشیا درک می‌کند و آخرین سفر، سفری است که پس از شناخت حقایق این قدرت را در میابد که چگونه می‌تواند مخلوقات و انسان‌ها را با شناختی که از حقیقت آنها پیدا کرده است راهنمایی کند و راهبری به سوی حضرت حق داشته باشد، در این سفر انبیا با نبوت تشریحی و اولیای الهی با بهره‌وری از هدایت خداوندی امکان دست‌گیری و راهنمایی انسان‌ها را پیدا می‌کنند.

امام خمینی (ره) که خود سالک معنوی این سفرهای چهارگانه بود با روح عرفانی و معنوی خود جامعه‌سازی و نظام‌سازی معنوی را پیگیری کرد، جامعه و نظام سیاسی که سیاستش عین عرفان و معنویت باشد، جامعه و نظام سیاسی که در جمال و کمال محدود متوقف نماند بلکه مقصد خود را کمال بی‌پایان قرار دهد، جامعه و نظام سیاسی که انگیزه الهی و نه شخصی یا گروهی را پشتوانه‌ی کنش و اقدام خود کند. چنین که فرمود: قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ ۖ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَیٰ وَ فُرَادَیٰ.

در پایان سخن مجدداً یاد و خاطره بزرگان صلح و عدالت و آزادی را از جمله امام خمینی (ره) و ماندلا را گرامی می‌دارم، راهی که همچنان پر رهرو در جهان باقی خواهد ماند.

در این وبینار جی ان ام پاندور وزیر امور خارجه جمهوری آفریقای جنوبی نیز به ایراد سخنرانی پرداخت که در بخشی از این سخنان آمده است:

تأثیر امام خمینی (ره) فراتر از مرزهای ایران بود، کشوری که روابط دیپلماتیک خود را بر مبنای استقلال و هویتی که الهام بخش بسیاری از کشورهای در حال توسعه بود، بنا نهاد. جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۷۹ شیوه خود را در عرصه بین المللی بنا نهاد که امروزه همچنان متداول است. سیاست خارجی آن بازتابی از هویت ملی مردم ایران است، مردم پر افتخاری با حس واقعی کسانی که هستند و چیزی که نمایندگی می‌کنند.

تاریخ ایران به گونه‌ای است که مردم ایران باید بی حد و حصر بدان افتخار کنند. کشور شما به عنوان یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌ها به بشریت، از جمله: ادبیات، پزشکی، مهندسی و علوم و فناوری کمک کرده و قابل ستایش است و به ما یادآوری می‌کند مردمی که می‌دانستند که هستند و برای چه به پا خواسته‌اند، بزرگترین شکل آزادی است.

من در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۹ افتخار آن را داشتم تا همراه با محمد جواد ظریف وزیر محترم امور خارجه ایران ریاست چهاردهمین کمیسیون مشترک را داشته باشیم. این ساختار طولانی‌ترین مکانیسم همکاری با هر کشوری در این منطقه شگفت انگیز است.

مسئولیت و تعهد به استقلال فکر مرا به یاد یکی از آموزه‌های امام می‌اندازد، به ویژه وقتی می‌گوید: "هر یک از ما، مرد یا زن، مسئولیت تعیین سرنوشت خود را دارد همانطور که ما در نمازهای یومیه خود می‌گوئیم.

ما واقعاً امید داریم که این کلمات به تحقق بپیوندد که هر کسی به تعیین مسیر مستقل خود پایبند باشد، همانگونه که اقدامات امام جمهوری اسلامی ایران را مطمئن ساخت که قادر به تعیین سرنوشت مستقل خود است.