نتایج امیدبخش پلاسمادرمانی بیماران کرونا

پیمان عشقی در نشست ویدئوکنفرانسی با خبرنگاران درباره نتایج حاصل از پلاسما درمانی بیماران کرونا، گفت: کارآزمایی اول پلاسما درمانی به پایان رسید و نتایج خوبی داشت. نتایج بهتر از آن چیزی بود که حدس می‌زدیم.

وی در توضیح نتایج کارآزمایی پلاسما درمانی بیماران کرونا افزود: به صورت اجمالی باید بگویم که در این کارآزمایی حدود ۲۰۰ بیمار کرونا تحت پلاسما درمانی قرار گرفتند و تقریباً این بیماران در سن، نوع بیماری و شدت بیماری مشابه بودند. بر اساس نتایج حاصل شده، مرگ و میر ناشی از کرونا در آن دسته از بیمارانی که پلاسما دریافت کرده بودند، تقریباً ۵۰ درصد کاهش یافت. مدت اقامت در بیمارستان نیز در بیمارانی که تحت پلاسما درمانی قرار گرفتند، حدود ۳۰ درصد کاهش یافت.

وی همچنین افزود: بیماران بسیار بدحال نیز که دسته دیگری از بیماران بودند و در آی سی یو شرایط ویژه‌ای داشتند، زمانی که پلاسما به موقع و سریع به آنها رسیده بود، میزان مرگ و میرشان حداقل ۵۰ درصد کاهش یافت.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: در مجموع این آمار برای خود ما امیدوار کننده بود و سبب شد که سازمان انتقال خون کارآزمایی بالینی دوم را مبتنی بر مصرف پلاسما در ۲۴ ساعت اول بستری در بیماران بدحال شروع کند. این کارآزمایی را در استان‌های قرمز کرونا، شامل استان‌های خوزستان، بندرعباس و سیستان و بلوچستان شروع کردیم و حدود ۶۰ بیمار نیز وارد کارآزمایی شدند.

وی افزود: تفاوت این کارآزمایی با کارآزمایی اول آن است که اکنون پلاسمای بهبودیافتگان کرونا را به میزان کافی در اختیار داریم و در کارآزمایی اول پلاسما این افراد را چندان در اختیار نداشتیم.

وی همچنین با اشاره به روز جهانی اهداکنندگان خون و تبریک این روز به اهداکنندگان خون و به‌ویژه اهداکنندگان مستمر که سالانه دو بار اهدای خون انجام می‌دهند، گفت: همچنین این روز را به بیماران بهبودیافته کرونایی نیز که پلاسمایشان را برای درمان سایر هموطنان‌شان قرار دادند، تبریک می‌گویم.

وی افزود: اهدای خون نوعی جان‌بازی است. هرچند تمام کسانی که خون اهدا کرده‌اند می‌دانند که این اقدام یک جان‌بازی بسیار بی‌درد و کم دغدغه است. از سال ۱۳۸۵ در کشور اهدای خون بدون چشمداشت و ۱۰۰ درصد داوطلبانه داریم از ۲.۵ میلیون اهداکننده کشور از ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر خون می‌گیریم و از دریافت خون ۴۰۰ هزار نفر دیگر یا به خاطر سلامت خودشان و یا بنابر دلایل دیگر معذوریم. باید توجه کرد که سخت‌گیرانه‌ترین استانداردها را در حوزه اهدای خون در کشور به کار می‌بریم.

وی تاکید کرد: در بحران کرونا که بسیاری از کشورها از استانداردهایشان در حوزه اهدای خون کوتاه آمدند، ما هیچ استانداردی را نادیده نگرفتیم و استانداردهای اهدای خون در دوران کرونا تغییری با قبل نکرده است.

وی ادامه داد: آمادگی پایگاه‌های اهدای خون ما به صورت ۱۰۰ درصد است و همه مسائل بهداشتی در آن‌ها رعایت شده است. حتی امسال پیش‌بینی کردیم که از سال جاری برای تکریم بیشتر اهداکنندگان مستمر، پکیج‌های خدمات ویژه در نظر گرفته و با اپلیکیشن‌هایی که در سازمان طراحی می‌شود و به موبایل‌های اهداکنندگان ما وصل می‌شود، اطلاعات خاص به آنها می‌دهیم و کمک‌های ویژه در اختیارشان قرار می‌دهیم. هدف سازمان انتقال خون تکریم اهداکنندگان بوده و هست. در عین حال همین جا از تمام بهبودیافتگان کرونا می‌خواهم که فراموش نکنند که یک ماه قبل در چه شرایطی بودند. اکنون چند استان ما قرمز است و بیماران نیازمند به پلاسمای آنها هستند. پادتنی که در پلاسمای بهبودیافتگان وجود دارد، می‌تواند درمانی بر دردهای آنها باشد.

عشقی گفت: سازمان انتقال خون در ۲۲ پایگاه خود آمادگی دارد که پلاسما را از طریق دستگاه، بدون دریافت خون، دریافت کرده و آن را در اختیار هموطنان بیمار قرار دهد. از بهبودیافتگان کرونایی خواهش می‌کنم برای اهدای پلاسما به ما مراجعه کنند.

وی ضمن تشکر از پرسنل سازمان انتقال خون، درباره مباحثی مبنی بر خرید و فروش پلاسمای بهبودیافتگان کرونا، اظهار کرد: در فضای مجازی اصطلاحاتی مطرح می‌شود که درست نیست. باید توجه کرد که ما در قبال پلاسمای خون و پلاکت بیماران‌مان نه پولی می‌دهیم و نه پولی می‌گیریم. پلاسمایی را که از خون بیماران‌مان زیاد می‌آید را هم به جای اینکه دور بریزیم، آن را برای تبدیل دارو به کمپانی‌های معتبر ارسال می‌کنیم. سالانه ۲۰۰ هزار لیتر پلاسمای مازاد داریم و افتخار می‌کنیم که پلاسمای ما آنقدر استاندارد است که کمپانی‌های معتبر جهانی آن را دریافت کرده و به ما دارو تحویل می‌دهند و دارو ارزان‌تر به ما می‌رسد. دور ریختن این پلاسما دور ریختن سرمایه ملی است و کسی هم تاکنون برای این کار ایراد نگرفته است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: هرچه فکر می‌کنم که پلاسما فروشی چه معنای دیگری می‌دهد، به نتیجه نمی‌رسیم. زیرا در اهدای خون هیچ پولی نه به مردم می‌دهیم و نه می‌گیریم. شاید منظور پلاسمایی باشد که از افراد پرپادتن می‌گیریم که یا به بیماری خاصی مبتلا شدند و آنتی‌ژن خاصی دارند و یا مداخله پزشکی خاصی مانند تزریق واکسن در آنها انجام شده که جمعیت خاص و ویژه‌ای هستند که تعدادشان کم است و جایگزین ندارند. در همه جای دنیا از این افراد درخواست می‌کنند که برای تولید دارو، پلاسما اهدا کنند. داروهایی مانند سرم ضدهاری یا ضد هپاتیت بی و … از همین طریق تولید می‌شود. در این حوزه هم ما هزینه رفت و آمد این اهداکنندگان را می‌پردازیم. زیرا باید سالی چندین بار مراجعه کنند و چندین ساعت وقت بگذارند. گاهی هم مداخله پزشکی در آنها انجام می‌دهیم.

عشقی تاکید کرد: ما ۵۰ سال است که از زمان تأسیس سازمان، مبلغ رفت و آمد این اهداکنندگان را می‌پردازیم و چیزی است که در ایران و جهان هست و خواهد بود. البته اگر کسی نذر کرده باشد و هزینه‌ای را نخواهد، به زور به او پول نمی‌دهیم، اما معمولاً این‌طور است که افراد می‌گویند وقت و هزینه رفت و آمد ما جبران شود و ما هم در همین حد هزینه‌هایشان را جبران می‌کنیم. هیچ کجای دنیا به این اقدام پلاسمافروشی نمی‌گویند.

وی با بیان اینکه برای تولید داروهای مشتق از پلاسما نیاز کشورمان حدود ۱ میلیون لیتر پلاسما است، گفت: تاکنون مجموعاً با پلاسمای مازادی که از خون مردم دریافت می‌کنیم و پلاسمایی که بخش خصوصی از مردم می‌گیرد که مانند سایر مناطق دنیا اقدام می‌کنند و مانند همه دنیا در قبال اهدای پلاسما مبلغی را به مردم می‌پردازند، ۵۵۰ هزار لیتر پلاسما می‌شود. یعنی ما ۵۰۰ هزار لیتر عقب‌تریم که همه جای دنیا این مشکل را دارند. در حال حاضر سازمان جهانی بهداشت در زمینه کمبود منابع پلاسمایی یک دستورالعمل تدوین می‌کند که سازمان انتقال خون ایران هم درگیر آن است.

عشقی با بیان اینکه هر اهداکننده می‌تواند ۲۴ بار در سال پلاسما اهدا کند، گفت: بخش خصوصی هزینه پلاسماگیری را می‌پردازد که به ما ارتباطی ندارد. یک مدتی سازمان انتقال خون از اهداکنندگان، پلاسما می‌گرفت و برخلاف بخش خصوصی آن را ذیل سایر خدمات انتقال خون قرار داد که مردم می‌آمدند و بدون دریافت پول، پلاسما اهدا می‌کردند، اما وقتی مردم می‌دیدند که بخش خصوصی پول می‌پردازد، مراجعه کمتری به سازمان اهدای خون داشتند. سازمان انتقال خون را به پلاسما فروشی متهم کردند. در حالی که ۱۷ مرکز انتقال خون به سیستم اهدای پلاسما تجهیز شده بود تا سالی ۲۰۰ هزار پلاسما دریافت کند، اما به طور میانگین سالی ۱۰ هزار لیتر دریافت کردند. این اقدام از نظر اقتصادی شکست خورد و اهداکنندگان هم دیگر باز نمی‌گشتند که در حال حاضر این اقدام را متوقف کرده‌ایم.

وی تاکید کرد: سازمان انتقال خون، اهدای خون بدون چشم‌داشت را در حوزه خون و پلاکت دارد. پلاسمای پرپادتن را از بیماران دریافت کرده و فقط هزینه رفت و آمد اهداکنندگان را می‌دهد و افتخار می‌کند که در بحران کرونا توانست ماده اولیه مصرف برای بیماران بستری در بیمارستان را تأمین و دریافت پلاسمای بهبودیافتگان کرونایی را انجام دهد. در فضایی که باید برای جمع‌آوری پلاسما همدلی داشت، چنین موضوعاتی را مطرح نکنند. به‌ویژه کسانی که در گذشته مسئولیت داشته‌اند. این حرف‌ها سبب دلسرد شدن مردم می‌شود. تعجب می‌کنم کسانی که می‌دانند پلاسمای هایپرایمیون چه هست و ۵۰ سال است که سازمان هزینه جبرانی برای این نوع پلاسما به اهداکننده می‌پردازد، در فضای مجازی این صحبت‌ها را مطرح می‌کنند.

عشقی تاکید کرد: در برابر پلاسمایی که از مردم جمع‌آوری می‌کنیم و آن‌ها را در کیسه‌های مخصوص مصرف جمع‌آوری می‌کنیم تا برای بیماران استفاده کنیم و در قبال این اقدام از کسی پولی نگرفتیم و نه می‌گیریم. تعیین هزینه‌های آن روندی دارد که شورای عالی بیمه باید تصمیم بگیرد که چگونه هزینه را جبران کنیم. هزینه‌ای که در حال حاضر وجود دارد، از بسیاری از داروهای معمولی ارزان‌تر است که هزینه پلاسمایی است که سال‌ها در اختیار مردم قرار می‌دهیم با میزان هزینه کیت و کیسه که باید به صورت ویژه برای بیماران کرونایی تهیه شود.