برنامه تدافعی و تهاجمی ایران در مقابله با ویروس هزار چهره کرونا

سعید نمکی، در هشتاد و هشتمین جلسه شورای آینده نگاری و نظریه پردازی سلامت فرهنگستان علوم پزشکی کشور، ضمن تشریح اقدامات صورت گرفته در راستای توسعه نظام شبکه طی سالیان گذشته، با تاکید بر ضرورت تمرکز بیشتر بر حوزه بهداشت، اظهار کرد: نسبت به آنچه که در توسعه زیرساخت‌های درمان در سال‌های گذشته انجام شده، در توسعه زیرساخت‌های نظام بهداشتی کشور به خصوص نظام شبکه به عنوان یک زیرساخت بسیار مغتنم، حرکت‌های شایان توجهی انجام نشده است.

وی با بیان اینکه اقدامات صورت گرفته در حوزه بهداشت و نظام شبکه، در خور تحسین است، افزود: همکاران حوزه بهداشت به دلیل عدم حمایت کافی نتوانستند آنچه در ذهن داشتند را برای توسعه و حمایت بیشتر از نظام بهداشتی کشور به کار گیرند.

نمکی خاطرنشان کرد: بنده وقتی به وزارت بهداشت آمدم، اولین تکالیف برجای مانده‌ای که با آنها مواجه شدم، بحث پرونده الکترونیک سلامت، نظام ارجاع و پزشکی خانواده بود. زمانی که در سازمان برنامه و بودجه بودم، بارها در این مورد جلسه گذاشتیم که چگونه می‌توان بحث پزشکی خانواده، نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت را به عنوان ابزار اصلی حمایت از استقرار منطقی این ساختار پیاده کرد، کاری که متأسفانه بارها به دلایل مختلف مورد بی مهری و کم توجهی قرار گرفته بود.

وی ادامه داد: لذا زمانی که به وزارت بهداشت آمدم اولین گامی که برداشتم، ریل گذاری و استقرار پرونده الکترونیک سلامت بود. همکارانم بسیار تلاش کردند و ما توانستیم این ریل گذاری را در مدت زمان کوتاهی به ثمر برسانیم. این موضوع کمک کرد در اجرای طرح بسیج ملی کنترل فشارخون و مدیریت کرونا موفق عمل کنیم.

وزیر بهداشت تصریح کرد: در مدیریت کرونا نسبت به کشورهایی که از نظر اقتصادی و زیرساخت‌های درمانی به مراتب از ما پیشرفته‌تر بودند، بهتر عمل کردیم. یکی از دلایل این موفقیت، آن بود که ما در فاز اول و همان روزهایی که خبر شیوع ویروس در چین منتشر شد، شروع به برنامه ریزی کردیم و یک تدافع سازمان یافته و قوی در برابر این ویروس هزار چهره را ایجاد کردیم. در این راستا، تمام دانشگاه‌ها را بسیج کرده و مقدمات لازم را نیز برای مقابله با طوفانی از این ویروس مهیا کردیم. در این مدت حتی یک بیمار در پشت در هیچ بیمارستانی ثانیه‌ای سرگردان نشد. پیر، جوان، بی خانمان و افغان‌های بدون کارت اقامت را نیز رایگان پذیرش و درمان کردیم که این موضوع هم یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران است.

نمکی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در مقابله با کرونا، گفت: ما در مدیریت کرونا، دو فاز را طراحی کردیم؛ فاز اول فاز دفاعی قدرتمندی بود که در آن کارکنان نظام سلامت، به خصوص پزشکان و پرستاران و بهیاران و تمام مدافعان سلامت در آن بسیار خوش درخشیدند. فاز دوم، فاز حمله و استفاده از ظرفیت بی بدیل شبکه بهداشتی و درمانی کشور به منظور پیشگیری از بیماری، غربالگری و بیماریابی بود.

وی گفت: با وجود اینکه میزان تخت‌های بیمارستانی در کشورهای پیشرفته چند برابر ایران است، ما توانستیم با تلاش‌ها و جانفشانی‌های کادر سلامت در بیمارستان‌های کشور، ابزار کارآمد شبکه در بیماریابی و پیگیری بیماران و رها کردن بیمارستان‌ها از بار سنگین بیماران مراجعه کننده، در مدیریت کرونا با موفقیت به پیش رویم. زمانی که توانستیم با استفاده از ابزار شبکه، بیماریابی را به صورت سازمان یافته انجام داده و بیماران را ایزوله و در مراحل اولیه شناسایی کرده و در منزل از آنها مراقبت کنیم، پرسنل درمان در بیمارستان‌ها فرصت یافتند تا به بیماران بدحال بستری شده، رسیدگی بیشتری کنند. به همین دلیل مرگ و میر ناشی از کرونا کمتر شد. در روزهای نخستین، میزان مرگ و میرها بسیار بیشتر و صورت کسر به مخرج کسر نزدیک بود. اما این فاصله به مرور بیشتر شد، تا زمانی که به یکی از استانداردهای بسیار خوب جهانی دست یافتیم.

نمکی در ادامه عنوان کرد: این مثال را مطرح کردم تا به مغتنم شمردن نظام شبکه که در فرمایشات حکیمانه مقام معظم رهبری بود، بیشتر پی ببریم.

وزیر بهداشت افزود: مقام معظم رهبری در ابعاد مختلف کرونا، نقش ارزنده و بی بدیلی داشتند، می‌دانیم که در هر یک و نیم قرن، دنیا دچار چنین بلا و آفتی می‌شود که در تاریخ کشورها ثبت می‌شود و در تاریخ کشور ما نیز در موضوع کرونا، نقش ارزنده مقام معظم رهبری بسیار پررنگ بوده و دور از انصاف است که آنها را به تصویر نکشیم. رسالت خود می دانم که اینها را نوشته و بازگو کنم که آیندگان بدانند که چه کسانی در این طوفان بلا، نقش‌های مهم و ارزنده را ایفا کردند. بنده مطلقاً اهل بیان کوچک‌ترین واژه‌ای از زبانم نیستم که از دلم نگذشته باشد. ایشان از جنبه‌های مختلف ما را کمک کردند، یکی از این کمک‌ها، اعتقاد شخصی شأن به رعایت دستورالعمل‌های وزارت بهداشت است. یکی از زیباترین فرمایشات ایشان همین است که فرمودند، اگر می‌خواهیم برای آینده نظام سلامت سرمایه گذاری کنیم، باید زیرساخت‌های شبکه را توسعه دهیم.

وی افزود: جای خرسندی است که فرهنگستان علوم پزشکی کشور با مدیریت راهبردی دکتر مرندی به عنوان اتاق فکر نظام سلامت، به یک اقدام مهم به نام «آینده نظام شبکه بهداشتی و درمانی و نظام ارائه خدمت در کشور»، می‌پردازد.

نمکی در پایان ضمن تاکید بر ادغام یافتگی و پیوستگی بخش‌های مختلف نظام سلامت و دوری از جزیره‌ای عمل کردن، بر جامعه محور کردن نظام سلامت تاکید کرده و طراحی و اجرای گسترده برنامه «هرخانه، یک پایگاه سلامت» را گواهی بر اهتمام وزارت بهداشت برای جامعه محور کردن سلامت، عنوان کرد.