نقش جدید مناطق آزاد در صادرات ایران

با وجود افزایش صادرات غیرنفتی کشور در سال‌های میانی دهه ۹۰، با از سرگیری دوباره تحریم‌های اقتصادی و شیوع ویروس کرونا، این روند در سال گذشته متوقف شد و هرچند در سال ۱۴۰۰ بخشی از عملکرد منفی گذشته، جبران شده اما همچنان راهی طولانی تا دست یابی به اهداف کلان کشور در این حوزه باقی مانده است.

صادرات ایران در حال حاضر با دو تهدید مهم دست به گریبان است. نخست محدودیت بازارهای صادراتی و دوم پایین بودن ارزش افزوده کالاهای صادراتی ایران.

در حوزه نخست هرچند با توجه به تحریم‌ها، ایران خود هدف گذاری کرده که در کوتاه مدت به بازار کشورهای همسایه و منطقه بها بدهد و در این حوزه فعالیت کند اما در عین حال ثبت ۷۰ درصد از صادرات ایران به پنج کشور نشان می‌دهد که در این حوزه به تنوع بخشی جدید نیاز خواهد بود.

از سوی دیگر بخش مهمی از سبد صادراتی ایران به کالاهایی با ارزش افزوده پایین اختصاص دارد و همین موضوع تهدید برای جایگزینی کالاهای ایرانی با محصولات سایر کشورها و البته پایین ماندن سطح درآمدی این حوزه را افزایش می‌دهد.