در سال جدید ؛ تغییراتی که با اجرای ساماندهی آموزش عالی در دانشگاه ها روی می دهد

یکی از طرح‌های بنیادین وزارت علوم در چند سال گذشته، طرح سند آمایش آموزش عالی است. این طرح ۱۰ ماده دارد و دارای ۸ ماده تکلیفی است.

اگر آموزش عالی بخواهد اصلاح و اعتبار پیدا کند باید براساس طرح آمایش سرزمین قدم بردارد. ماده اول به بحث تقسیم آموزش عالی کشور به ۱۰ منطقه توجه دارد، ماده دوم تدوین نظام مدیریت منطقه‌ای است، ماده سوم به ساماندهی مؤسسات آموزش عالی اشاره می‌کند و ماده چهارم به رتبه‌بندی و اعتبار بخشی مؤسسات آموزش عالی مربوط می‌شود.

همچنین ماده پنجم به مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها اشاره می‌کند، ماده ششم موضوع تدوین نظام پذیرش و سنجش است، ماده هفتم به تدوین نظام آموزش‌های مهارتی اشاره می‌کند و ماده هشتم به ایجاد ارتباط معنادار بین اشتغال و تحصیل می‌پردازد.

براساس ماده سوم این سند که به ساماندهی واحدهای آموزش عالی اشاره می‌کند، مؤسسات آموزش عالی می‌توانند تجمیع و یا ادغام شوند به نحوی که پاسخگوی نیازهای منطقه‌ای و منجر به کاهش هزینه‌های سربار و ارتقای کیفی خدمات شوند.

طرح ساماندهی آموزش عالی اواخر سال گذشته توسط وزیر علوم نهایی و مقررشد در سال جدید به دانشگاه‌ها ابلاغ شود.

از آنجا که این طرح بر افزایش و ارتقای سطح کیفی مراکز آموزش عالی متمرکز است چند اتفاق مهم در مسیر اجرای آن پیش بینی شده است که در ادامه به برخی از مهمترین اتفاقاتی که برای دانشگاه‌ها به دنبال اجرای طرح ساماندهی روی می‌دهد اشاره می‌کنیم.

اتصال دانشگاه‌های بزرگ به دانشگاه‌های کوچک

براساس این طرح، دانشگاه‌های کوچک که امکان رشد ندارند با حفظ استقلال تحت پوشش یک شبکه به دانشگاه‌های بزرگ‌تر متصل می‌شوند و می‌توانند با ارتباطاتی که پیدا می‌کنند از حمایت‌های علمی، تحقیقاتی و کیفی دانشگاه‌های بزرگ بهره مند شوند.

بنا بر اعلام مسئولان آموزش عالی، در واقع هدف از اتصال این دانشگاه‌ها به دانشگاه‌های بزرگ‌تر ایجاد ارتباط برای فراهم شدن زمینه‌های حمایت‌های علمی، تحقیقاتی و کیفی سازی دانشگاه‌های کوچک از طریق دانشگاه‌های بزرگ است.

مأموریت گرا شدن تمام دانشگاه‌ها

ماموریت‌گرا شدن مؤسسات آموزش عالی یکی دیگر از اهداف طرح ساماندهی آموزش عالی است بنابراین انتظار می‌رود، مراکز مختلف با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها در رشته‌های تخصصی برای مأموریت‌های تخصصی آماده شوند. مأموریت دانشگاه‌های کوچک ذیل شبکه ای که ایجاد شده تنظیم و تمام این کارها با نظارت وزارت علوم انجام می‌شود.

تجمیع یا ادغام مراکز آموزش عالی

در این طرح، مؤسسه‌ای منحل نمی‌شود اما فرایند ادغام یا تجمیع در مورد مراکز آموزش عالی اجرا خواهد شد، تجمیع یا ادغام با توجه به موقعیت مکانی، مأموریت واحد آموزشی و بزرگی آن تعیین می‌شود.

با اجرای این طرح و مشخص شدن رشته‌های هر دانشگاه، تعداد دانشجویان یک مرکز نیز تعیین و مشخص می‌شود که آموزش عالی به دانشجوی بیشتر یا کمتری نیاز دارد. با اجرای این طرح تعداد دانشگاه‌ها نیز کاهش خواهد یافت. چرا که دانشگاه‌های کوچک به دانشگاه‌های بزرگ متصل خواهند شد.

ساماندهی پذیرش

یکی دیگر از پیش بینی‌هایی که با اجرای طرح ساماندهی آموزش عالی می‌شود، تعادل در پذیرش دانشجویان است. به گفته مسئولان آموزش عالی هدف کم یا زیاد شدن دانشجو نیست بلکه ساماندهی پذیرش هدف اصلی این طرح محسوب می‌شود.

استانداردسازی آموزش‌های مهارتی

پیاده سازی استانداردسازی آموزش‌های مهارتی از دیگر برنامه‌هایی هست که در این طرح پیگیر می‌شود این طرح قصد دارد نیروی ماهر را تربیت کند که هم بتوان از مهارت‌های آموزش داده شده به آنها در سراسر کشور و هم در سطوح بین‌المللی استفاده کرد و در واقع نیروهای ماهرکارایی بالایی در سطح کشور و بین الملل داشته باشند.

تقویت رشته‌های علوم پایه

تقویت رشته‌های علوم پایه نیز یکی دیگر از اهداف اجرای طرح ساماندهی آموزش عالی است، اهمیت رشته‌های علوم پایه تاحدی است که رهبر معظم انقلاب نیز در دیدارشان با اساتید دانشگاهی و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به مهجور ماندن رشته ریاضی و فیزیک (از اصلی‌ترین رشته‌های علوم پایه) اشاره کردند و بر «خطر نامتوازن شدن رشته‌های دانشگاهی و افزایش گرایش به رشته‌های درآمدزا» تأکید کردند از این رو این موضوع نیز در اهداف طرح ساماندهی مد نظر قرار گرفته است.