راه اندازی سامانه جامع بررسی سیستمی منابع و مصارف تامین اجتماعی

 مرضیه زرین بال، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در دومین وبینار تخصصی با موضوع «ارائه نتایج طرح پژوهشی تهیه داشبورد برای مدل سیستمی منابع و مصارف سازمان تأمین اجتماعی» به ارائه طرح خود در این زمینه پرداخت.

وی در بیان مشخصات این طرح گفت: نبود تحلیل جامع سیستمی از وضعیت سازمان که از طریق آن بتوان ابعاد گوناگون و سوالات متنوع پیرامون مدیریت منابع و مصارف را با تحلیل سناریوهای مؤثر برای پایدارسازی جریان نقدی بررسی کرد، از دلایل اجرای این طرح است.

زرین بال، هدف از انجام این طرح را ایجاد بستر سیستمی و نرم‌افزاری برای تحلیل کمی عوامل تشدیدکننده یا تضعیف کننده خدمات سازمان تأمین اجتماعی دانست و افزود: برای اجرای این پروژه از طرح اعمال رویکرد سیستمی در سازمان تأمین اجتماعی طی سالهای ۹۱ تا ۹۵ و همچنین بستر نرم‌افزاری و رویکرد سیستمی استفاده شده است.

این پژوهشگر همچنین گام‌های اجرایی این پروژه را به‌روزرسانی مدل مفهومی، به‌روزرسانی زیرسیستمها و ارتباطات بین آنها، به‌روزرسانی داده‌ها و اصلاح مدل و در نهایت تهیه داشبورد جامع اعلام کرد.

وی ادامه داد: به‌روزرسانی داده‌ها یکی از گام‌های مهم اجرایی بوده که در این مدل مفهومی از ۸ زیر سیستم به همراه متغیرهای متعدد استفاده شده است، به نحوی که داده‌های سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۶ در این مدل بررسی شده اند.

زرین بال در زمینه تهیه داده‌ها در سامانه جامع بررسی سیستمی منابع و مصارف سازمان گفت: داده‌های این سامانه از طریق داده‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی تهیه شده که داده‌های خارج از سازمانی مانند جمعیت و تورم، از طریق استخراج و بروزرسانی داده‌های موجود در سازمان مرکز آمار و بانک مرکزی بدست آمده است.

وی ادامه داد: همچنین در جمع‌اوری داده‌های درون‌سازمانی این سامانه، داده‌های موجود در دفتر آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی سازمان و همچنین داده‌های مربوط به قوانین سازمان تأمین اجتماعی و وزارت کار مانند نرخ حق بیمه و نرخ افزایش حقوق و دستمزد، جمع‌آوری و لحاظ شده است.

این پژوهشگر و مجری طرح گفت: در روند اصلاح مدل‌ها برخی از متغیرها تغییر و برخی اصلاح شدند و مقایسه مدل اصلاح شده با مدل‌های قدیمی نیز انجام شد و در نهایت، نتایج بهتری به همراه افزایش دقت در ارائه مدل و داده‌ها به دست آمد؛ به این ترتیب اصلاح مدل و به روزآوری داده‌ها در طراحی این داشبورد محقق شد.

وی ضمن معرفی سامانه جامع بررسی سیستمی منابع و مصارف سازمان تأمین اجتماعی و نحوه ورود متقاضیان و پژوهشگران به این سامانه، گفت: تمامی متغیرها برای کاربران، قابل تغییر است و امکان ذخیره و آغاز شبیه‌سازی در این مدل‌ها وجود دارد.

در ادامه این جلسه، حسام نیکوپور، مدیر آمار و اطلاعات و محاسبات سازمان تأمین اجتماعی نیز گفت: سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یک بنگاه اقتصادی- اجتماعی مدام باید منابع و مصارف خود را کنترل و برای بهترین تصمیمات، اقدام کند و خود را به لحاظ مالی پایدار نگه دارد.

وی افزود: مدل یعنی واقعیتی را خلاصه و الگویی را طراحی می‌کنیم تا از طریق آن، رفتاری را بررسی کنیم که البته مدل‌ها انواع مختلفی دارند و مجموعه‌ای از مدل‌ها برای مدیریت منابع و مصارف پیش بینی شده که یکی از اینها مدل‌های سیستمی است.

نیکوپور افزود: هرکدام از مدل‌ها یکسری معایب و یکسری مزایا دارند. این مدل‌ها به تنهایی نمی‌توانند کل مسیر را به ما نشان بدهند. شوک‌ها نیز همیشه شوک‌ها ی جمعیتی و اقتصادی نیستند و گاهی شوک‌های سیاسی هستند که مدل کردن آن دشوار است.

مدیر آمار و اطلاعات و محاسبات سازمان تأمین اجتماعی گفت: حقیقت این است که هرکدام از مدل‌ها معایب و مزایایی دارند اما پروژه سامانه جامع بررسی سیستمی منابع و مصارف سازمان، بیشتر روی داشبورد متمرکز شده است.

وی اظهار کرد: در مدل‌های تعادل، عمومی‌بخشی را مدلسازی می‌کنیم مانند نرخ تورم و نرخ ارز و متناسب با آن، سیستم را طراحی می‌کنیم. اما در مدلی که اکنون طراحی شده خواسته‌اند که همه بخش‌ها را درنظر بگیرند که این امر، کالیبره کردن سیستم را دچار مشکل می‌کند.

نیکوپور افزود: برای مدل‌های منابع و مصارف تأمین اجتماعی بهترین مدل‌ها مدل‌های اکچوئری احتمالی است.

مدیر آمار و اطلاعات و محاسبات سازمان تأمین اجتماعی افزود: در حوزه بیمه‌های اجتماعی چون با وقایع احتمالی روبروییم باید جداول پایه‌ای بر مبنای همین احتمالات را داشته باشیم.

وی با اشاره به طراحی سامانه جامع بررسی سیستمی منابع و مصارف سازمان گفت: یک مجموعه‌ای طراحی شده که با ابزارهای مختلف، منابع و مصارف را از ابعاد مختلف بررسی می‌کند و نباید فراموش کرد که اگر سیستم داده‌ها را بزرگ‌تر کنیم فقط دیتاهای سازمان نیست، بلکه داده‌ها و دیتاهای دیگر بخشها به همراه مشکلات بزرگ‌تر را خواهیم داشت.

نیکوپور ادامه داد: سعی خواهد شد داشبورد طراحی شده را در سیستم محاسباتی سازمان بکار بگیریم.

وی در پایان گفت: حتماً باید از تمام مدل‌ها استفاده کرد چراکه هرکدام از آنها در جایگاه خود مهم هستند و باید به پایه‌های این مدل‌ها نگاه ویژه شود و ما نیز خوشحال خواهیم بود که در این زمینه به مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی کمک کنیم.